De Willem | Weert

De Willem – team WATERFRONT | Weert

Periode: 2021

In samenwerking met: Mb Groep, Bond Development, Archspace-M, Cauberg Huygen

Ontwerp: Prijsvraag – residentieel

Locatie: Stadsbruglocatie, Weert

Opdrachtgever: Gemeente Weert

Team: Jo Coenen | Olivier Graeven | Mick Dubois | Gregorio Pistolesi | Michiel Houben | Charlotte Coenen | Maximilien Klimczak | Abhijit Mandrekar (Archspace-M) | Arnaud van Eck (Bond) | Jo Mans (MJb) | Jack Ponsteen (Cauberg Huygen)

Gemeente Weert schreef eind 2020 een prijsvraag uit voor een iconisch woongebouw welke duidelijk de entrée naar het centrum van Weert markeert en een gezicht aan het water heeft. Jo Coenen Architects & Urbanists nam deel aan het de uitwerking van een visie-document binnen een energieke samenwerking met Archspace-M, Bond Development, MJb Groep en duurzaamheidsadviseur Cauberg Huygen als ‘Team WATERFRONT’. Van alle 29 inschrijvingen op de prijsvraag, eindigde Team WATERFRONT bij één van de vier finalisten, waarbij uitwerking van een Structuur Ontwerp de opgave was.

Het oorspronkelijke uitgangspunt in het masterplan van CB5 was 99 wooneenheden. Door de uitbreiding van het perceel gedurende de prijsvraag bestond de mogelijkheid om het programma van de Willem uit te breiden tot 129 appartemen­ten variërend van 65 tot 150m vierkante meter en verdeeld over vier bouwblokken; 10 appartementen in de midden huur, 15 appartemen­ten in de vrije sector huur en 104 koopappartementen. Alle apparte­menten beschikken over een courante buitenruimte. De draagstruc­tuur van het gebouw bestaat uit een modulair systeem waarmee de indeelbaar flexibel is waarmee ingespeeld kan worden op marktont­wikkelingen nu en veranderende leefpatronen in de toekomst.

De Willem heeft een eigen signatuur in het stedelijke landschap van Weert waarmee de bewoner en de Weertenaren zich zouden identificeren. Letterlijke verwijzingen naar Weerter motieven (Stadswapens, ruitenmotieven van oude daken, e.d.) zijn subtiel opgenomen in de vormgeving van het raamwerk. Voor het schetsontwerp is een compositie uitgewerkt. Deze ligt niet vast en kan zich tijdens het voorontwerp nog door ontwikkelen. De betekenis van het raamwerk is zeer breed en manifesteert zich in  de vorm, stedenbouw, technieken en flexibele woonmodules.

Het complex ligt aan de snede van diverse gebieden met uiteenlopende ruimtelijke eigenschappen en rekening houdend met de molenbiotoop van de Wilhelmus Hubertusmolen. Een kantoortuin ten noorden, een typische Weerter laagbouwzone / woonwijk aan weerszijde in de Oost-West richting en een stad met kade/ havenarchitectuur bestaande uit hoge volumes aan de overkant van de Zuid Willemsvaart.

Het complex door zijn hoofdopzet met urban villa’s en een woonvleugel legt ruimtelijke relaties met de directe omgeving. De villa’s zijn losse volumes die hoekaccenten in de opzet manifest maken en de schaalsprong inleiden. De paviljoen vleugel en urban villa bij de brug vormen samen een continu volume aan de Eindhovenseweg en langs de kavel van het toekomstige politiebureau om het geluid te weren. Aan de zijde van Centrum noord en de Zuid Willems­vaart is het gebouw doorwaadbaar en open.

De markante doorwaadbaarheid haaks op de vaart wordt omarmt. Overdwars is ook een permeabele route door het complex, enkel overdag bestemd voor passanten, en ‘s avonds afsluitbaar om de privacy en sociale veiligheid van bewoners te garanderen.

De Willem is een woongebouw met een mooie houten uitstraling. Het gebouwensemble bestaat uit vier volumes en kent twee typologieën: drie urban villa’s aan een semi-publieke binnentuin op volle grond en een L-vormig volume aan een cour met een semi-publiek / collectief karakter. Het vloerniveau van de hoeken van de urban villa’s is aanpasbaar en kan verlaagd worden om laagdrempelig te zijn en in directe verbinding te liggen met de publieke ruimte. Andere functies dan woonfuncties kunnen op drie strategische hoeken van de urban villa’s geïntegreerd worden.

De twee tuinzones vloeien ruimtelijk in elkaar over, maar hebben ieder hun eigen identiteit.

De architectuur hangt sterk samen met het concept van het raamwerk en de flexibiliteit en het dynamische karakter hiervan. De architectuur is als resultante een dynamisch ensemble van gebouwen die elk aanpasbaar zijn aan het gebruik en de invulling.

De Willem wordt ontsloten door vijf stijgkernen die elk georganiseerd zijn rondom de binnentuinen. Het gebouw wordt betreden via dubbelhoge entreepartijen welke visueel herkenbaar zijn gemaakt door een “groene waterval“. Het thema natuur loopt sterk over van de binnentuin naar de gevels. De hoeken van de drie urban villa’s bieden ruimte voor een flexibel programma die ieder aansluiten op een andere voorruimte van het gebouw: entree vanuit de stad, hoek Oude Suffolkkade en Schepenlaan.

De beleving van de architectuur manifesteert zich door aan alle lagen een differentiatie aan te brengen in de hoogte van de afzonderlijke volumes. De daken worden meervoudig ingezet: voor energie-opwekking, waterretentie en als kwalitatieve verblijfsruimten voor de bewoners van de Willem. De vijfde gevel wordt op deze wijze niet beschouwd als een louter technisch vlak, maar biedt visuele kwaliteiten door de hoge mate van verblijfskwaliteit.

De gemeente Weert heeft hoge ambities ten aanzien van duurzaamheid kenbaar gemaakt. Team Waterfront heeft het aspect duurzaamheid breder in zijn context geplaatst. En zijn er diverse duurzaamheidsmaatregelen opgenomen in de planvorming, welke verder gaan dan deze thema’s. Het duurzaamheidsconcept krijgt vorm binnen het flexibele woonconcept waarbij thema’s als sociale duurzaamheid, mobiliteit, energieprestatie en biodiversiteit zijn uitgewerkt.

De door Gemeente Weert gestelde  parkeernorm van 1,5 is te realiseren binnen het project, maar in het kader van de voorgenomen duurzaamheidsambititie is Team Waterfront van mening dat gestreefd zou moeten worden naar een lagere parkeernorm, door het introduceren van een mobiliteitsplan, waarbij “shared cars” als concept toegepast wordt. Op deze wijze wordt er kwalitatieve buitenruimte bovengronds vrijgespeeld waarbij de binnentuin écht vergroend kan worden.

De cohesie tussen de bewoners van De Willem wordt verder bevorderd door de shared services in het plan zoals een fitnessruimte, een binnentuin en een aantal daktuinen waar de bewoners met de meer groene vingers hun hart kunnen ophalen.

De ambitie is de realisatie van een energie neutraal gebouw. Niet hoogdravend, maar een realistische ambitie, die werd uitgewerkt in nauwe samenwerking met duurzaamheidsadviseur Cauberg Huygen. Naast het reduceren van de zonbelasting op de gevels, worden PV panelen opgenomen in het ontwerp, zowel op het dak als in de gevels en worden collectieve warmtepompen op grond en oppervlaktewater (aquathermie) van de Zuid Willemsvaart toegepast. De BENG-scores  zijn verwerkt in een inmiddels opgestelde (indicatieve) GPR-score. Het ontwerp van De Willem scoort daarmee op de GPR gemiddeld een 8,2 en op energie een 9,9.